Selanik'in
"Alkazar'ın kurtulması için yeşil ışık" başlıklı haber
Selanik'in yerlilerince "Alkazar" olarak bilinen Hamza Bey Camii’nin restorasyonu ve korunmasına yonelik olarak dün onemli bir adım atıldı. Merkezi arkeoloji konseyi oy birliğiyle camide restorasyon çalışmaları yapılmasını kararlaştırdı.
1977 yılından bu yana Yunan Kızıl Haçı’nın mülkiyetinde bulunan caminin civarındaki dukkanları kiralayanların bu karara tepki vermelerine kesin gözüyle bakıldığından, projenin gercekleşmesi kolay bir iş olmayacaktır.
Egnatia ve Venizelou caddelerinin kesiştiği köşede bulunan Hamza Bey Camii 15. yüzyılın ikinci yarısında inşa edilmiş olup, taşradaki Osmanlı mimarisinin önemli bir örneğini oluşturmaktadır. Camide zengin mimari süslemeler bulunmaktadır. Meydana gelen bir depremden sonra cami 1620 yılında onarılmıştır.
1917 yılında Selanik'te vuku bulan yangından cami de zarar görmüştür. 20. yüzyılda camiye bir dizi müdahalelerde bulunulmuştur. Gerek caminin içi, gerek diğer bölümleri dükkan olarak kullanılmış ve bunlardan pek çoğu boşaltılmıştır.
1978 yılında meydana gelen deprem Hamza Bey Cami'ni de vurmuştur. Depremden sonra camiye yapı destekleri konulmuştur. Bu destekler Merkezi Arkeoloji Konseyi üyeleri tarafından talihsiz olarak nitelendirilmiştir. Günümüze kadar caminin sağlamlaştırılması ve restore edilmesine yönelik esaslı çalışmalar yapılmamıştır.
AB 3. Destek Fonu'na dahil edilen onarım projesinde caminin gerek çeşitli doğal felaketler ve bakımsızlıktan gerek kullanımdan dolayı zarar gördüğü belirtilmektedir. Cami alanlarının dükkanlar ve sinema olarak kullanılmasından ötürü cami yazılarla kaplatılmış olup iç mekanlarında ilaveler veya değişiklikler yapılmıştır. Projeye göre, camide rutubet ve bakımı yapılmayan çatıdan giren yağmur sularından dolayı ciddi çatlaklar ve aşınmalar meydana gelmiştir.
Projeyi hazırlayanlar caminin sağlamlaştırılması desteklenmesi ve morfolojik açıdan eski haline dönüştürülmesi için öneriler sunmuşlardır. Yapılması önerilen çalışmalar arasında duvarlarda ve kubbelerde bulunan çatlakların onarımı zarar gören ve harap olan çatı kirişlerinin Değiştirilmesi süslemelerin onarılması, bodrumda, temizlik, depolama ve elektro-mekanik teçhizatın saklanması için bölümler yapılması öngörülmektedir. Bunlara ilaveten caminin gerçek halinin ortaya çıkması için ön cephesine sonradan yapılan müdahalelerin ortadan kaldırılması ve yeni kapılar ile camların yapılması öngörülmektedir.
Öte yandan, caminin kendine özgü mülkiyet rejiminden dolayı anılan projenin onaylanması projenin derhal hayata geçirileceği anlamına gelmemektedir. Kızıl Hac caminin korunmasına karşı çıkmamaktadır, ancak, caminin bölümlerini kiralayanların karara tepkileri vardır. Bundan birkaç yıl önce caminin durumunu incelemek isteyen Selanik Belediyesi ve Arkeoloji Dairesi yetkilileri ile bir kiracı arasında olay yaşanmıştı.
Projenin onaylanmasından sonra Kızılhaç'ın şimdi 3028/2002 sayılı kanunun 11. maddesine göre restorasyonun başlatılmasıyla ilgili süreci harekete geçirmesi gerekmektedir.
Angelioforos
14/01/2005
