Midilli’deki Yalı Camii’nin durumu Yunanistan’daki kültürel miras konusunu gündeme taşıdı
Midilli adasında 1805 yılında İzmirli Hasan Paşa adına yaptırılan Yalı Camii’nin dükkana çevrilmesinin ardından içine tuvalet yaptırılması tepki toplamaya devam ediyor. 1923 tarihli Lozan Antlaşması’nın öngördüğü Nüfus Mübadelesi’nden önce Türklerin yaşadığı Epano Skala köyünde minaresi yıkılmış, kubbesi ise zarar görmüş durumda olan Yalı Camii, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra 1998 yılına kadar kasap dükkanı olarak kullanılmış. Yunanistan’da tüm ibadethanelerin tarihi eser statüsünde olmasını öngeren yasa geriye dönük olarak işlemediğinden özel mülkiyet haline getirilmiş Yalı Camii, zirai malzeme ve gübre satan bir dükkan olarak işletilmekten kurtarılamıyor.
Habipoğlu: Kültürel eserler ülkenin zenginliğidir
Yunan gazetelerinden Elefterotipia’da Strais Balaskas’ın konuyla ilgili kaleme aldığı haber-yorumun ardından ortaya çıkan olay Midilli yerel basınının ardından Yunan kamuoyunun dikkatini çekti. Balaskas, sorunun Türkiye ve Yunanistan arasında karşılıklı diyalog ve anlayış ortamının oluşturulması ile çözülebileceğini umut ettiğini ifade ediyor. Konu ile ilgili açıklama yapan Avrupa Batı Trakya Türk Federasyonu (ABTTF) Başkanı Halit Habipoğlu, “Midilli adasında bulunan Yalı Camii, Yunanistan’da kültürel ve tarihi eserlerin tahribatına yönelik tek örnek değildir. Üzülerek ifade ederim ki Yunanistan, topraklarında bulunan Türk-İslam eserlerinin korunmasına yönelik herhangi bir çaba göstermedi. Bugün Yunanistan anakarasının ve adalarının birçok yerinde metruk ve harabe görünümünde birçok eser bulunmaktadır. Batı Trakya bölgesi, Yunanistan’da yaşanan kültürel tahribatın en canlı örneklerinden biridir. İskeçe-Şahin yolu üzerinde bulunan Hamidiye Köprüsü’nün ayaklarındaki ayyıldızlar sökülmüş, üzeri ise sıva yapılarak doldurulmuştur. Yine İskeçe’nin Yenice bölgesinde bulunan Kasaba Camii minaresiyle birlikte kaderine terkedilmiş durumdadır. 1870 yılında Hacı Emin Aga tarafından yaptırılan İskeçe şehir merkezindeki Saat Kulesi’ne bitişik camii bugün yoktur. Kültürel tahribatın en son örnekleri ise Şapçı belediyesine bağlı Taşlık köyünde bulunan Hıdır Baba Tekkesi’nin Agios Georgios adı verilerek kilise tarafından sahiplenilmesi olayı ile Evros ilinin Dimetoka kasabasında yer alan Çelebi Sultan Mehmed Camii’nin duvarlarına “Camiyi yıkın“ yazılması olayıdır“ dedi. Kültürel eserlerin ulusların değil insanlığın ortak değeri olduğunu ifade eden Habipoğlu, “Türk-İslam kültürüne ait olsun ya da olmasın Yunanistan, topraklarındaki kültürel zenginliği korumakla yükümlüdür. Her ülke toprakları üzerindeki kültürel mirası korumak konusunda bilinçli ve sorumlu bir yaklaşım sergilemelidir. Yunanistan’da Türk-İslam kültürüne ait eserlerin korunması için öncelikle tarihi korku ve önyargılardan kurtulmak gerekmektedir. Türkiye ve Yunanistan arasında oluşturulacak karşılıklı anlayış ve diyalog ortamı kültürel mirasın korunmasında olumlu bir adım teşkil edecektir“ şeklinde konuştu.
